Wat zijn ketonen en wat is de relatie met diabetes?

Ketonen zijn stoffen die vrijkomen als je lichaam vetreserves gaat verbranden door een insulinetekort. Lichaamscellen kunnen hierdoor geen glucose omzetten in brandstof en gaan op zoek naar een andere energiebron. Te veel ketonen kunnen zorgen voor verzuring van het bloed. Door het meten van glucose en ketonen kun je gezondheidsrisico’s verminderen.

Ketonen en diabetes

Voor een optimale gezondheid heeft je lichaam energie nodig om goed te kunnen functioneren en het gebruikt daarbij glucose als brandstof. Heb je diabetes, dan zou het kunnen dat je te weinig insuline in je lichaam hebt waardoor die glucose niet omgezet kan worden in energie. Door dit energietekort gaat het lichaam vet verbranden als energiebron. Tijdens dit proces komen ketonen vrij, die voor verzuring van je bloed (ketoacidose) zorgen.

Als er te veel ketonen in je lichaam zitten en je hier zonder het te weten mee rondloopt, brengt dit gezondheidsrisico’s met zich mee. Je kunt bijvoorbeeld last krijgen van hoofdpijn, misselijkheid en buikpijn, maar het lichaam kan ook uitdrogen. Daarom kan het verstandig zijn om naast je glucosewaarden de hoeveelheid ketonen in je lichaam te meten.

Het bloed kan door ketoacidose (als gevolg van te veel ketonen) verzuurd raken bij mensen die insuline gebruiken voor diabetes, maar ook bijvoorbeeld bij mensen die zonder dat ze het weten diabetes type 1 hebben. Vaak zijn dat dan kinderen. Een andere oorzaak kan zijn dat je je insuline niet (tijdig) hebt toegediend of gebruik maakt van een kapotte insulinepen of insulinepomp. Ook als je ziek bent of koorts hebt en daarnaast een insulinetekort hebt, loop je meer risico.

Wat is het gevaar van te veel ketonen in het lichaam?

Te veel ketonen in je lichaam kunnen ervoor zorgen dat je erg ziek wordt. Je bewustzijn neemt af waardoor je je verward kunt voelen en je lichaam droogt uit. In het ergste geval vallen al je lichaamsfuncties uit. Verzuring van het bloed is schadelijk voor je gezondheid, dus het is belangrijk om dit te voorkomen.

Wat zijn de symptomen van ketoacidose (een teveel aan ketonen)?

• Dorst en veel moeten plassen
• Hoofdpijn en vermoeidheid/slaperigheid
• Een droge huid en/of tong
• Buikpijn en spierpijn
• Misselijkheid en overgeven
• Het lichaam droogt uit door veel plassen en overgeven
• Een snelle ademhaling
• Een zoetig ruikende adem (acetongeur)
• Verwijde pupillen en wazig zicht

Signalen bij kinderen kunnen zijn dat het kind ineens gaat bedplassen, buikpijn krijgt of veel moet huilen.

Herken je een of meerdere symptomen? Vraag dan een dokter om advies over wat te doen. Als je moet overgeven en daarnaast hoge bloedsuikerwaarden hebt, moet je extra alert zijn. Neem in dat geval altijd contact op met je dokter of ga naar het ziekenhuis.

Hoe kun je ketonen meten?

Met een ketonenmeter kun je thuis eenvoudig en snel controleren hoe het ervoor staat. Het testen gaat dan – net als bij een glucosemeter – via het bloed. Om een goed beeld te krijgen, kun je het beste tegelijkertijd ook je glucosewaarden goed in de gaten houden. Ketonen én een hoog glucosegehalte wijzen namelijk op een tekort aan insuline. Ook bij ketonen in combinatie met een lage bloedsuiker kun je een insulinetekort hebben. Voor het testen van je ketonen- en glucosegehalte heb je speciale meters, zoals de CareSens Dual, waarmee je allebei de waarden eenvoudig en snel kunt controleren. Let wel op: je kan niet met elke glucosemeter ketonen meten.

Geeft je glucosemeter bij het meten van je bloedsuikerwaarden de melding HI, dan betekent dit dat je bloedsuikerwaarden niet gemeten kunnen worden omdat ze te hoog zijn. Met deze uitslag is het verstandig om meteen contact op te nemen met je huisarts of behandelaar. Overleg samen wat de normale waarden zijn en wanneer het nodig is om aan de bel te trekken.

Wanneer is het verstandig om ketonen te meten?

Mensen met diabetes type 1, zwangere vrouwen die diabetes hebben, kinderen met diabetes en diabetici die een insulinepomp gebruiken hebben meer kans om ketoacidose te krijgen. Voor hen is het aan te raden om naast glucose op ketonen te testen. Je doet er ook verstandig aan om dit te testen als je bloedsuikerwaarden twee keer achter elkaar hoger waren dan 15 mmol/L, bij ziekte en/of koorts en als je moet overgeven en/of diarree hebt. Daarnaast is het goed om extra oplettend te zijn als je door een spannende of stressvolle periode heen gaat.

Meer weten over glucose meten en ketonen?

Je mag altijd contact met ons opnemen als je nog vragen hebt of een persoonlijk advies wil. Wij helpen je graag verder!