Wat is het metabool syndroom en is het een risico voor mijn gezondheid?

Het metabool syndroom is een groep van symptomen die gepaard gaan met een verhoogd risico op hart- en vaatziekten en diabetes type 2. Heb je meerdere van deze symptomen dan is de kans groot dat je het metabool syndroom hebt en dat dit een risico voor je gezondheid is. Lees in dit blogartikel alles over het metabool syndroom.

Wat is het metabool syndroom?

Artsen hebben het over het metabool syndroom als iemand een combinatie heeft van overgewicht, overgewicht rond de taille, een hoge bloeddruk, een verhoogde bloedsuikerspiegel (pre-diabetes) en een verhoogd cholesterolgehalte.

Het metabool sydroom is dus geen ziekte maar een verzameling van meerdere risicofactoren die vaak samen voorkomen en de kans op ziekte vergroten. De risicofactoren hangen samen met je stofwisseling.

Wat kunnen de gevolgen zijn van het hebben van het metabool syndroom?

Het is belangrijk om het metabool syndroom serieus te nemen, aangezien het een belangrijke voorloper kan zijn van ernstige gezondheidsproblemen. Het gevaar van het metabool syndroom is dat je gewicht blijft toenemen en je gezondheid of conditie langzaam achteruit gaat waardoor je een steeds groter risico loopt op gezondheidsklachten. Vooral de kans op Diabetes type 2 en hart- en vaatziekten neemt toe. Bij hart- en vaat ziekten moet je denken aan hartkramp, een hartinfarct, een beroerte, etalagebenen of erectieproblemen.

Hoe vaak komt het Metabool syndroom voor?

Het metabool syndroom komt meer bij mannen als vrouwen voor. In de leeftijdgroep 30-40 jr heeft ongeveer 20% van de manen en 9% van de vrouwen last van 3 risicofactoren. In de meeste gevallen zijn een ongezonde leefstijl en erfelijkheid de oorzaak.

Hoe weet ik dat ik het metabool syndroom heb?

Je hebt het metabool syndroom als je aan ten minste 3 van de volgende criteria voldoet:

• een buikomtrek van meer dan 94 cm bij mannen en meer dan 80 cm bij vrouwen
• een BMI (Body Mass Index) van 25 of hoger
• een bloedglucosewaarde van 5,7 mmol/l of meer (of in behandeling voor type 2 diabetes)
• een bloeddruk hoger dan 130/75 (of in behandeling voor een hoge bloeddruk)
• je HDL-cholesterolwaarde is te laag (>40 mg/dL bij mannen, >50 mg/dL bij vrouwen)

De meeste zaken kun je zelf meten maar je kunt het natuurlijk ook bij een huisarts laten checken.

Wat zijn de gevolgen van het metabool syndroom ?

Hoge bloeddruk

Een hoge bloeddruk is soms genetisch bepaald, maar meestal is het een gevolg van overgewicht, weinig bewegen, roken, stress en ongezond eten. Ook bij het metabool syndroom is vaak sprake van een hoge bloeddruk. Dit brengt het risico op hart- en vaatziekten met zich mee.

Slechte bloedwaarden

Bij het metabool syndroom kunnen de lever en de alvleesklier uitgeput raken, waardoor de bloedcholesterolratio slechter wordt. Dit betekent dat er meer van het slechte LDL-cholesterol en minder van het goede HDL-cholesterol in het bloed zit. Dit vergroot de kans op aderverkalking. Daarnaast nemen andere bloedvetten in ongunstige mate toe en is er een hogere kans op bloedstolselvorming. Bovendien is de bloedsuikerspiegel vaak langdurig hoog. Daardoor reageren de lichaamscellen minder goed op insuline: er ontstaat een lichte vorm van diabetes type 2, ook wel pre-diabetes genoemd.

Diabetes type 2

Mensen met het metabool syndroom hebben een vijf keer hogere kans op het krijgen van diabetes type 2. Er is vaak al sprake van een voorstadium van deze aandoening. Diabetes (of suikerziekte) ontstaat door insulineresistentie.

Diabetes tast vaatwanden aan en kan tot vernauwing van de bloedvaten lijden. Hierdoor neemt de kans op hart- en vaatziekten, zoals een hartinfarct of beroerte, toe.

Orgaanvet

Vet dat ligt opgeslagen rond de organen, ook wel diepliggend buikvet genoemd, gaat op den duur zelf als een orgaan werken. De vetcellen produceren stoffen die de gevoeligheid voor insuline verminderen. Hierdoor kan de bloedsuikerspiegel ontregeld raken. Ook maken de vetcellen stoffen aan die ontstekingen bevorderen. Bij mannen zet buikvet bovendien het hormoon testosteron om in oestrogeen, wat de vetopslag nog eens bevordert. Meer vetopslag kan een toename van overgewicht en een hogere bloedsuikerspiegel, bloeddruk en cholesterolgehalte veroorzaken.

Erectieproblemen

Het metabool syndroom kan gepaard gaan met erectie problemen. Mannen met een metabool syndroom hebben vaak aderverkalking, wat een veelvoorkomende oorzaak is van erectieproblemen. Daarnaast kunnen erectiestoornissen ontstaan door een laag testosterongehalte als gevolg van het metabool syndroom.

Wat kan je zelf doen om het metabool syndroom te voorkomen?

Het eerste dat je zelf kan doen (en wat een arts je zal aanraden) is om gezonder te gaan leven. Dit heeft een positief effect op de verschillende risicofactoren. Realiseer je dat dit je dit eigenlijk consequent moet volhouden en dus niet na een korte tijd weer terug valt. De belangrijkste veranderingen zijn:

• Stop met roken
• Beweeg regelmatig (een mix van duursport en krachtsport geeft de beste resultaten)
• Eet gezonde voeding
• Slaap voldoende en ontspan regelmatig
• Matig alcoholische dranken, zout en verzadigde vetten

Door de risicofactoren aan te pakken, zoals gewichtsvermindering, meer beweging en een gezonde leefstijl, kan het metabool syndroom vaak worden voorkomen of verbeterd.

Kan ik zelf (thuis) mijn lichaam en de risicofactor in de gaten houden?

Ja zeker, het is goed mogelijk alle risico factoren goed in de gaten te houden. Denk aan slimme weegschalen die zowel gewicht als je BMI kunnen meten, glucosemeters of multimeters die naast glucose ook cholesterol kunnen meten en natuurlijk bloeddrukmeters om je bloeddruk regelmatig te meten.

Het is altijd aan te raden om overleggen met je behandeld arts als je denkt dat jij last het van het metabool syndroom.