Hitte en gezondheid: zó kun je oververhitting voorkomen

juli 23, 2019

Bij extreme hitte is het van belang om extra goed op jezelf én anderen te passen. Met temperaturen tot wel 40 graden kan het de komende dagen tropisch warm worden, dus is het Nationaal Hitteplan van gezondheidsinstituut RIVM weer van kracht. In dit blogartikel lees je hoe je oververhitting kan voorkomen en geven we je gezondheidstips bij extreme warmte.

Bij een hittegolf is de kans op gezondheidsrisico’s zoals zonnesteek, uitdroging en oververhitting groter. Je kan van zo’n periode van aanhoudende hitte spreken als het 5 dagen achter elkaar warmer dan 25 graden is, waarvan minstens 3 dagen boven de 30 graden. Maar ook als de temperatuur meer dan 27 graden aantikt, kan dat al zorgen voor gezondheidsklachten als vermoeidheid, concentratieproblemen en benauwdheid.

Bij extreme warmte kan je lichaam oververhit raken en kun je uitdrogen. Daar bovenop is de kans op een hart- of herseninfarct groter, vooral bij mensen die al hart- en vaatziekten hebben. Daarnaast is de zonkracht bij tropische warmte erg sterk, waardoor je snel kan verbranden en een zonnesteek oplopen.

Houd vooral kwetsbare groepen in de gaten bij hitte

Tijdens deze warme dagen is het dus goed om extra aandacht te hebben voor je gezondheid. Dat geldt vooral voor baby’s en hele kleine kinderen, ouderen, chronisch zieken en mensen met overgewicht, diabetes, hart- en vaatziekten en longaandoeningen.

Ouderen hebben vaak een verminderd dorstgevoel en gebruiken soms ook nog plasmedicijnen die vocht afdrijven. Hierdoor drinken ze vaak te weinig en kan het lichaam de warmte niet optimaal afvoeren, waardoor ze sneller uitdrogen. Kleine kinderen geven het niet altijd aan als ze dorst hebben en drinken daardoor mogelijk ook niet genoeg.

Daarnaast zijn mensen die door een lichamelijke of psychische oorzaak niet goed voor zichzelf kunnen zorgen, bijvoorbeeld ouderen met dementie, belangrijk om in de gaten te houden. Ben je mantelzorger of vrijwilliger? Ga wat vaker langs om te checken hoe het gaat of schakel een buur in om een oogje in het zeil te houden.

Let op signalen van het lichaam

Als het erg warm is, doe je er goed aan om signalen van je lichaam serieus te nemen. Dit zijn de belangrijkste tekenen waaraan je oververhitting, uitdroging en zonnesteek kunt herkennen.

Symptomen oververhitting en uitdroging:

Minder vaak plassen en donkere urine
Veel dorst
Vermoeidheid en/of een duizelig gevoel
Spierkramp
Hoofdpijn
Misselijkheid
Diarree
Je bent prikkelbaar en/of hebt concentratieproblemen
Huidproblemen, zoals jeuk, blaasjes of een minder elastische huid
Droge mond of een vieze smaak

Symptomen van ernstige oververhitting en uitdroging:

Een versnelde hartslag
Uitputting
Verwardheid
Stuiptrekkingen
Bewustzijnsverlies

Symptomen van zonnesteek:

Een brandende huid en/of extreem zweten
Bleek zien
Hoofdpijn
Duizeligheid
Een versnelde hartslag
Spierkrampen
Braken
Flauwvallen
Vermoeidheid
Een slap gevoel
Verwardheid
Opeens kippenvel krijgen

Gezondheidstips tegen oververhitting

Tip 1 – Drinken, drinken, drinken!

Het klinkt misschien voor de hand liggend, maar met dit weer is voldoende water drinken het allerbelangrijkste om oververhitting en uitdroging te voorkomen. Zelfs als je geen dorst hebt.

Lukt dit niet zo goed? Dan zijn er wel wat trucjes om toch meer vocht binnen te krijgen. Zet bijvoorbeeld een timer op je telefoon om je eraan te herinneren dat je regelmatig water gaat halen. Houd zo’n 2 liter vocht per dag aan. Neem altijd een flesje water mee als je naar buiten gaat of onderweg bent met de auto, bus of trein. Wissel af tussen water, thee, koffie, yoghurt, fruit en groenten om voldoende vocht binnen te krijgen. Wees voorzichtig met alcohol en (fris)drank met veel suiker, omdat dit juist kan uitdrogen.

Bij ouderen in verzorgingstehuizen kan het helpen om ze kleine slokjes water te geven. Neem je ineens veel water, dan kan dit ervoor zorgen dat je minder dorst hebt. Heb je een baby en geef je borstvoeding? Dan hoef je de kleine geen water uit de fles te geven, maar kun je je baby het beste wat vaker aanleggen. Krijgt de kleine flesvoeding? Geef het kindje dan tussendoor een paar lepeltjes water op warme dagen. Raadpleeg de huisarts als de baby diarree heeft, niet of weinig plast, niet (voldoende) wil drinken of erg suf is.

Tip 2 – Zorg voor verkoeling

Houd de ramen en deuren bij hitte zo veel mogelijk dicht, sluit de gordijnen en doe de zonwering omlaag om te voorkomen dat de warmte in huis komt. Vroeg in de ochtend en laat op de avond kun je het dan het beste even laten luchten.

Plaats eventueel een airco, luchtkoeler of ventilator om je huis lekker koel te houden. Wil je snel afkoelen? Dan kan een nat washandje, het afspoelen van je polsen of gezicht onder de kraan of een voetenbadje even wat verlichting geven. Gebruik hiervoor geen ijskoud, maar koel water.

Tip 3 – Vermijd de directe zon en smeer je in

Moet je toch even naar buiten, bijvoorbeeld om boodschappen te doen? Gebruik dan altijd een zonnebrand met hoge factor (factor 30 of 50) en smeer je minimaal elke 2 uur in.

Tip 4 – Houd je bloeddruk in de gaten

Een lage bloeddruk kan een teken zijn van uitdroging. Is je bloeddruk te laag, dan kan je dat merken aan een licht gevoel in je hoofd of duizeligheid bij het opstaan. Je kunt je ook wat zwakker en vermoeider dan normaal voelen. Met een bloeddrukmeter kun je je bloeddrukwaarden in de gaten houden. Vraag bij twijfel je huisarts om advies.

Tip 5 – Wees extra oplettend bij koorts

Heb je koorts of heeft iemand in je omgeving het, dan is het goed om extra te drinken. Houd minimaal een halve liter per graad koorts meer dan normaal aan.

Tip 6 – Check de kleur en hoeveelheid van de urine

Plas je minder dan normaal of heb je donkergele urine? Dan kan dat een teken van uitdroging zijn. Zorg dat je voldoende blijft drinken en vraag eventueel je huisarts om advies.