Wat is lichttherapie? zo vind je jouw energie terug

Herken je dat? De dagen worden korter, het is om half zes al donker en je voelt je constant moe. Je slaapt slecht, hebt weinig energie, bent prikkelbaar en eigenlijk wil je alleen maar op de bank liggen. Je bent niet de enige. Elk jaar kampen duizenden Nederlanders met een winterdepressie. Gelukkig is er een effectieve oplossing, namelijk  lichttherapie.

Wat is lichttherapie bij winterdepressie?

Lichttherapie is een behandeling waarbij je gebruik maakt van helder kunstlicht om klachten van een winterdepressie te verlichten. Het gaat specifiek om lichttherapie via de ogen. Je zit gedurende een bepaalde tijd schuin voor een speciale lamp die licht uitstraalt vergelijkbaar met daglicht.

Een winterdepressie ontstaat vooral in de herfst en winter. Als het 's ochtends langer donker blijft en 's avonds sneller donker wordt, krijgt je lichaam te weinig natuurlijk licht binnen. Dit verstoort je biologische klok en kan allerlei klachten veroorzaken.

De meest voorkomende symptomen zijn:

• Vermoeidheid en futloosheid
• Sombere gevoelens en prikkelbaarheid
• Concentratieproblemen en moeite met opstaan
• Verhoogde eetlust, vooral naar koolhydraten
• Behoefte aan meer slaap dan normaal

Deze klachten kunnen een grote impact hebben op je dagelijks functioneren. Werk, sociale contacten en hobby’s vragen opeens veel meer energie dan je gewend bent.

Hoe werkt lichttherapie precies?

Je lichaam reageert van nature op licht. Licht speelt een cruciale rol bij de aanmaak van hormonen en neurotransmitters. Twee belangrijke stoffen staan hierbij centraal: melatonine en serotonine.

Melatonine is je slaaphormoon. Je lichaam maakt dit aan als het donker wordt, waardoor je slaperig wordt. In de donkere maanden blijft je melatonineproductie langer op gang. Je voelt je daardoor ook overdag nog moe en slaperig.

Serotonine daarentegen is je gelukshormoon. Het zorgt voor een positief gevoel en energie. De aanmaak van serotonine wordt gestimuleerd door licht. Te weinig licht betekent dus te weinig serotonine.

Daglichttherapie helpt door je ogen bloot te stellen aan helder licht. Dit licht bereikt via je netvlies het deel van je hersenen dat je biologische klok regelt. Het signaal "het is dag" wordt doorgestuurd naar je lichaam.

Je melatonineproductie neemt af en je serotoninespiegels gaan omhoog. Het resultaat? Je voelt je wakkerder, energieker en je stemming verbetert. Je biologische ritme komt weer in balans.

Je vraagt je misschien af of lichttherapie echt werkt.

Het antwoord is: ja. Er bestaat veel wetenschappelijk onderzoek naar de effectiviteit van lichttherapie bij winterdepressie.

Verschillende studies tonen aan dat lichttherapie bij veel mensen de symptomen van winterdepressie vermindert. Ongeveer 60 tot 80 procent van de patiënten ervaart verbetering. De resultaten zijn vaak al merkbaar na één tot twee weken.

Artsen en GGZ-instellingen schrijven lichttherapie daarom regelmatig voor als behandeling. Het wordt gezien als een betrouwbare en veilige methode. Belangrijk is wel dat je de therapie regelmatig toepast.

Voor de beste resultaten gebruik je de lamp dagelijks, bij voorkeur in de ochtend. De aanbevolen duur is (afhankelijk van lichtopbrengst van de lamp) minimaal 30 minuten per dag. Sommige mensen merken dat ze iets langer nodig hebben, anderen zijn al na 20 minuten klaar.

Waarvoor helpt lichttherapie nog meer?

Naast winterdepressie kan lichttherapie ook bij andere klachten helpen: 

Een verstoord slaap-waakritme. Werk je in nachtdiensten of ben je een avondmens die 's ochtends moeilijk op gang komt? Lichttherapie kan je ritme helpen aanpassen.

Ben je 's avonds al om acht uur doodmoe maar moet je nog werken? Dan kun je op dat moment voor de lamp gaan zitten. Het licht houdt je wakker en alert. Hierdoor kun je je slaap uitstellen naar een geschikter moment.

Heb je juist moeite met opstaan in de ochtend? Gebruik dan direct na het wakker worden een daglichtlamp. Je lichaam krijgt het signaal dat het dag is. Je voelt je sneller wakker en energiek. 's Avonds ben je dan op een natuurlijker moment moe.

Bij een jetlag. Ga je reizen en heb je (kans op) een jetleg? dan kunnen lichttherapielampen je ondersteunen. Door op de juiste momenten licht te gebruiken, help je je lichaam sneller aanpassen aan een nieuwe tijdzone. Dit verkort de periode waarin je last hebt van vermoeidheid en concentratieproblemen.

Extra concentratie en energie. Sommige mensen gebruiken lichttherapie ook gewoon voor extra energie en focus. Bijvoorbeeld tijdens intensieve werkperiodes of tentamenweken. Het helpt je alerter en productiever te blijven.

Lichttherapie thuis: zo doe je het

Vroeger moest je voor lichttherapie vaak naar een GGZ-instelling. Tegenwoordig zijn er veel kwalitatieve lampen voor thuis of kantoorgebruik beschikbaar. 

Het voordeel is dat je flexibeler bent. Geen gedoe met reizen en afspraken maken. Je gebruikt de lamp wanneer het jou uitkomt. Dat kan tijdens je ontbijt, bij het lezen van een boek of tijdens het werken. De aanschaf van een lamp is eenmalig en je kunt er jarenlang gebruik van maken. Bovendien kunnen meerdere huisgenoten profiteren van dezelfde lamp.

Let op de lichtsterkte van een daglichtlamp. Voor effectieve lichttherapie heb je minimaal 10.000 lux nodig. Hierbij speelt de afstand tot de lamp een belangrijke rol. Zwakkere lampen geven die 10.000 lux alleen als je bovenop je lamp zit. Zit je verder weg (bv 40 cm van de lamp) dan krijg je minder dan 10.000 Lux binnen.  In de praktijk betekend dit dat je langer achter de daglichtlamp moet zitten om een effectieve licht dosis binnen te krijgen. Check daarom altijd de lichtopbrengst van een lamp. 

Je kijkt nooit direct in de daglichtlamp

Zorg dat je het licht via je ogen binnenkrijgt, maar kijk niet direct in de lamp. Plaats de lamp iets schuin voor je, ongeveer op ooghoogte of iets hoger. Zo ontvang je voldoende licht zonder ongemak.

Begin bij voorkeur in september of oktober, als de dagen korter worden. Preventief starten werkt vaak beter dan pas beginnen als je al diepe klachten hebt. Continuïteit is belangrijk. Gebruik de lamp dagelijks voor het beste resultaat. Je kunt 

Bijwerkingen van lichttherapie

Lichttherapie is over het algemeen veilig. De meeste mensen ervaren geen problemen. Toch kunnen er bij sommige mensen bijwerkingen optreden. Deze zijn meestal mild en tijdelijk.

Mogelijke bijwerkingen zijn:

• Hoofdpijn in het begin van de behandeling
• Vermoeide of geïrriteerde ogen
• Lichte misselijkheid
• Onrustig gevoel of lichte hyperactiviteit

Deze klachten verdwijnen meestal vanzelf na enkele dagen. Je lichaam went aan de verandering. Als de klachten aanhouden, kun je de sessies korter maken of de afstand tot de lamp vergroten.

Heb je bepaalde oogaandoeningen of gebruik je medicijnen die je lichtgevoelig maken? Overleg dan eerst met je huisarts. Ook bij bipolaire stoornis is voorzichtigheid geboden. Lichttherapie kan bij sommige mensen een manische episode triggeren.

Voordelen en nadelen op een rij

Voordelen van lichttherapie:

• Effectief tegen winterdepressie en energietekort
• Wetenschappelijk bewezen werking
• Veilig, geen medicatie nodig
• Toepasbaar in huis of op kantoor 
• Snel resultaat (vaak binnen 1-2 weken)
• Ook geschikt voor preventief gebruik
• Te combineren met dagelijkse activiteiten

Nadelen van lichttherapie:

• Een effectieve daglichtlamp is niet gratis
• Je moet dagelijkse tijd vrijmaken
• Het is niet voor iedereen even effectief
• Je hebt een kleine kans op bijwerkingen
• Resultaat verdwijnt bij stoppen met therapie
• Niet geschikt bij bepaalde oogaandoeningen

Jouw eerste stap naar meer energie

Lichttherapie biedt een bewezen effectieve oplossing voor veel mensen met winterklachten. Het is toegankelijk, veilig en steeds makkelijker thuis toe te passen. Of je nu last hebt van een volledige winterdepressie of gewoon wat extra energie kunt gebruiken, lichttherapie kan ondersteunen.

Wil je meer weten over de beste lichttherapielampen voor thuis? Heb je specifieke vragen over welke lamp bij jou past?

Herken jij de symptomen van een winterdepressie? Wat zou het voor jou betekenen als je straks weer volop energie hebt om te doen wat je leuk vindt?

Persoonlijk advies nodig? Wij helpen graag!

Wil je meer informatie of heb je een persoonlijk productadvies over de voordelen van lichttherapie nodig? Neem contact met ons op!